Dzisiejszy wymiar sprawiedliwości opiera się na sprawiedliwości karnej. Za cel obiera się wymierzenie sprawcy adekwatnej do czynu kary. Cała uwaga skupiona jest na czynie przestępczym oraz na samym sprawcy. Krzywda, którą doświadczył pokrzywdzony stanowi dla wymiaru sprawiedliwości tło, stoi na drugim planie. Plusem tego sposobu rozwiązywania konfliktów jest to, że opiera się na prawach człowieka oraz na autorytecie prawa. W rzeczywistości wygląda to nieco inaczej i kluczową rolę odgrywa ustalenie winy i kary. Pokrzywdzony pozostaje najczęściej pozostawiony sam sobie, w całym postępowaniu brakuje empatii, nie ma miejsca dla poznania jego potrzeb i oczekiwań.
Mediacja w sprawach karnych jest alternatywą dla postępowania sądowego. Fundamentem mediacji karnych są ogólnoludzkie wartości, które prowadzą do zadośćuczynienia złu oraz krzywdzie, którą wyrządził sprawca. Punktem wyjścia są zatem potrzeby oraz prawa jakie ma pokrzywdzony. Jednym z podstawowych dążeń jest uświadomienie sprawcy czynów, jakich się dopuścił. Mediator prowadzący sesje naprawcze tworzy przestrzeń, w której uda się porozmawiać stronom w sposób pośredni lub bezpośredni. Jest to trudne, ale bezstronność, fachowość i szczerość mediatora pomaga w otworzeniu się, przedstawieniu swoich motywacji, zrozumieniu krzywd. Mediacje karne mają sprzyjać naprawie zarówno związków międzyludzkich, jak i związków ze społecznością lokalną.
Mediacje KPK nie determinują powstawania atmosfery, która wywoływałaby strach. Pierwszeństwo zawsze mają szacunek oraz akceptacja człowieka, którym w tego rodzaju sprawach targają wielkie emocje. W mediacjach karnych musi znaleźć się miejsce dla przynajmniej pośredniej, uczciwej komunikacji. Mediator karny prowadzi postępowanie mediacyjne tak, by strony miały szanse na uzgadnianie sposobu naprawienia wyrządzonej szkody. Jednak w mediacji kpk nie liczy się tylko i wyłącznie naprawienie krzywd, niezwykle istotne jest budowanie relacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą, co w rezultacie ma wpłynąć na zmianę jego życiowych postaw.
