Mediacje są pokojową formą rozwiązywania konfliktów w różnych przestrzeniach życia. To sposób na wypracowanie ugody mimo przeciwieństw zdań, argumentacji, punktu widzenia stron. Akceptowalne i satysfakcjonujące porozumienie w wielu przypadkach wydaje się niemal nieosiągalne. Tkwiące w sporze strony dostrzegają problem, ale wyłącznie ze swojej perspektywy, pod kątem własnych interesów, co uniemożliwia wypracowanie ugody. Sądowe procedury, oficjalność, niesprzyjająca atmosfera wyraźnie zakłócają przebieg rozmów, nie tworzą przestrzeni, w której udałoby się odnaleźć drogę do pozytywnego zakończenia konfliktu. Trwające w sporze strony stoją po stronie swoich racji i często targane emocjami nie chcą lub nie potrafią dostrzec problemu w szerszej perspektywie.
Rozwiązanie konfliktu przeważnie jest możliwie jedynie wówczas, kiedy strony będą miały szansę wysłuchać wzajemnie swoich racji, oczekiwań, wymienić się argumentacją, potrzebami. Sąd niekoniecznie tworzy odpowiednie warunki do tego, by móc w spokoju i bez emocji wsłuchać się w drugą stronę. Mediacje prowadzone przez wykwalifikowanego mediatora prowadzą rozmowę w stronę zaufania i pełniejszej otwartości. Wspólne sesje, stonowana i poufna atmosfera składają się na efektywne i konstruktywne dla obu stron rozwiązanie. Co niezwykle istotne w mediacjach nikogo nie stawia się na wyższej pozycji, wszyscy są równi a mediator zawsze zachowuje bezstronność.
Mediator w pierwszej kolejności kwalifikuje spór, ocenia czy mediacje będą miały charakter karny, cywilny, gospodarczy, rodzinny czy np. pracowniczy. Następnie zapoznaje się ze stronami sporu indywidualnie, by móc zorganizować wspólne sesje, w których strony będą miały szanse w sprzyjających okolicznościach wymienić się spostrzeżeniami.
Umiejętnie prowadzone rozmowy umożliwiają stronom zrozumieć genezę konfliktu, optymalnie zapoznać się z całą sytuacją bez patrzenia tylko z perspektywy własnego interesu. Możliwość szerszego spojrzenia na konflikt, wzbogaca możliwości ugody. Druga strona staje się partnerem skupionym na rozwiązaniu łączącego uczestników mediacji problemu, a nie dążącym tylko do postawienia na swoim nawet kosztem zniszczenia drugiej strony a czasami nawet siebie. Żywe emocje opadają podczas wspólnych sesji, rozmowy prowadzone są w duchu wzajemnego zrozumienia, by w końcu strony wspólnie ustaliły warunki ugody i zakończyły spór dobrowolnie, a finał wspólnie zaakceptowały.
